Facebookwaardig

Een sprookjesachtige stad, sfeerrijke verlichting, geuren die je zintuigen prikkelen en een bonte verzameling van verkopers, kunstenaars en restaurantjes? Of een angstaanjagende jungle van opgefokte overlevers,  waar de armoede je bij de strot grijpt, je misselijk wordt van de uitlaatgassen en je oren suizen van de overkill aan prikkels? Een bezoek aan de marokkaanse stad Marrakech kun je op verschillende wijzen beleven. Het is maar wat je wilt zien. Voorafgaand aan de vakantie hadden we torenhoge en irrationele verwachtingen die natuurlijk niet waargemaakt werden. Gelukkig is daar ons psychologisch immuunsysteem. Dat zorgt ervoor dat we negatieve ervaringen zó inkleuren dat ze minder pijn doen. Wonderbaarlijk toch? Zo kan ik de rafelige randjes van mijn bezoek aan Marrakech (pre-Corona!) wegwerken. Een vakantie dient namelijk fantastisch te zijn, ontspannend, boeiend en facebookwaardig. En dat lukt, dankzij ons psychologisch immuunsysteem.

Psychologisch immuunsysteem

Ons psychologisch immuunsysteem zorgt ervoor dat we een positief gevoel overhouden ook al zijn de ervaringen op het moment zélf minder rooskleurig. Dus vergeten we ná de vakantie vervelende ervaringen (Corona gedoe, slecht eten, hitte, opdringerige verkopers, etc.) en geven we aandacht aan de positieve kanten. Selectieve aandacht draagt ertoe bij dat in onze herinneringen de positieve aspecten overheersen. Ook willen we graag dat onze opvattingen  (‘vakantie moet fantastisch zijn’) overéénstemmen met de feiten. Dit fenomeen staat in de psychologie bekend als cognitieve dissonantie. Als de feiten conflicteren met onze opvattingen  dan interpreteren we die feiten gewoon anders ('alternatieve feiten'). We zeggen bijvoorbeeld dat het een bizondere ervaring was waar we veel van geleerd hebben. Of we maken er een bizar avontuur van waar we tijdens verjaardagsfeestjes graag verslag van doen. Op deze wijze verzachten we de pijn. Het voelt nu éénmaal beter als de feiten en onze opvattingen congruent zijn.

Een ander krachtig mechanisme van ons psychologisch immuunsysteem is de ‘self serving bias’. Onze dwalingen schrijven we toe aan de ander (‘mijn dochters wilden zo nodig naar Marrakech’) of de omstandigheden. Successen schrijven we toe aan onszelf en onze positieve stabiele eigenschappen (ik ben nu eenmaal een cultuurminnende vader). Zo beschermen we ons gevoel van eigenwaarde. Ook het populaire 'omdenken' is een prachtige manoeuvre om je psychologische immuunsysteem te versterken. Een goed functionerend psychologisch immuunsysteem houdt ons mentaal gezond. Wat nu als het systeem hapert?

Immuunziekte

Het psychologisch immuunsysteem beschermt ons gevoel van eigenwaarde en behoedt ons voor depressies. Een overkritische houding naar onszelf of selectieve aandacht voor de zwarte kanten van het leven kunnen leiden tot angst- en stemmingsklachten.  Het is heel gezond om de werkelijkheid een beetje te vervormen ten dienste van ons mentale welbevinden. Niet teveel natuurlijk, dat leidt tot luchtfietserij en een Trumpiaans zelfbeeld. Ook niet te weinig: depressief realisten hebben misschien een realistischer beeld van de werkelijkheid maar de vraag is of ze er gelukkiger van worden. Het mooie is dat ons psychologisch immuunsysteem onbewust en automatisch zijn werk doet. Ongemerkt houden we onszelf voor de gek en we worden er nog beter van ook! Het blijkt maar weer dat wij geen objectieve waarnemers zijn maar rasechte opportunisten. Allemaal voor de goede zaak: onze eigen mentale gezondheid.  

Herstel

Mijn herstel verloopt voorspoedig. Inmiddels heb ik mijn Marrakech-trip omgebouwd tot een hilarische anekdote en een groot avontuur waar ik nog lang over zal napraten. Dankzij onze reis hebben onze dochters weer wat levenservaring opgedaan. Zij weten nu dat het leven niet eerlijk is.  Kortom, het was een onvergetelijke ervaring waaruit ik inspiratie kon putten voor het schrijven van een blog. Geweldig toch? Neemt niet weg dat ik de volgende keer weer aan een rustig Italiaans dorpspleintje zit...

Hoe betrouwbaar zijn onze herinneringen? Lees het blog: Als de dag van gisteren...

Meer weten over gevoel, emoties, stemming, intuïtie en gedrag? Lees het blog: Is het raadzaam om naar je gevoel te luisteren? Dat hangt er maar van af...